Negen jaar geleden hoorde ik voor het eerst over gentrificatie, tijdens mijn master stadsgeografie aan de Universiteit van Amsterdam. Niet van een professor, maar van mijn meest belezen, gedreven, indrukwekkend intelligente Amerikaanse studiegenoot Amanda. Ineens snapte ik wat er aan de hand was bij de alternatieve bioscoop en provisorische bierbrouwerij in de Kolenkitbuurt, vlak bij mijn huis, die toen als slechtste wijk van Nederland bekend stond. Ik snapte waarom al die Fritz Kola opdook op de meest onverwachte, rauwe plekken van mijn lievelingsbestemming Berlijn.
Vijf jaar geleden begon ik met lessen over gentrificatie bij de minor Community organizing and human rights. Ik had me verdiept en de theorie uitgeplozen. Voorbeelden uit Amsterdam en andere steden erbij gezocht, die zijn eindeloos te vinden, want alles leek ineens duidelijk. Ik kon mijn lessen zelden afmaken door de levendige uitwisselingen van studenten die opgegroeid waren in buurten van Amsterdam en zich in mijn verhaal herkenden. Eén student wees me erop dat ik te weinig neutraal was, maar dat maakte me niks uit. Overtuigd als ik was, van mijn lessen over de grote boze stad.
"Zuidoost leek me interessant, maar ik kende er niets, niemand. Nu, een jaar later, zit deze plek diep in mijn hart. Maar zit ik ook diep in Zuidoost?"
Eén jaar geleden streek ik neer in Amsterdam Zuidoost. Met, zo gebiedt de eerlijkheid te zeggen, behoorlijke koudwatervrees. Zuidoost leek me interessant, maar ik kende er niets, niemand. Nu, een jaar later, zit deze plek diep in mijn hart. Maar zit ik ook diep in Zuidoost? Ik ga veel naar winkels van lokale ondernemers, de mensen op de markt kennen me en ik sta soms achter de bar in het cafeetje beneden in mijn flat. Maar uiteindelijk woon ik ook in een gekocht appartement op een plek die thuis is voor veel mensen die geen huis kunnen kopen. Ik heb vooral mensen leren kennen die in veel opzichten op mij lijken. Ik kan er niet omheen, negen jaar na mijn eerste kennismaking met gentrificatie ben ik een gentrifier geworden.
"Ik kan er niet omheen, negen jaar na mijn eerste kennismaking met gentrificatie ben ik een gentrifier geworden."
Een maand geleden sprak ik met Massih Hutak, die gastspreker was bij onze SESI podcast Onbesproken. “Verhoud je”, zegt Massih, “verhoud je als nieuwe bewoner tot de plek waar je aankomt”. Prachtig, inspirerend en tegelijkertijd maak ik me geen illusies. De stad is in beweging en er is een grote groep mensen die uiteindelijk meer nadeel dan voordeel ondervindt van mensen zoals ik die naar Zuidoost trekken.
Hoe ik me op een passende manier kan verhouden weet ik nog niet precies. Wat ik wel weet is dat gentrificatie over alles gaat: over samenleven, sociale cohesie, mensenrechten, onrechtvaardigheid, kansenongelijkheid, klassenverschillen, exclusie, inclusie, diversiteit, racisme, kolonialisme en kapitalisme. Dus laten we erover nadenken, erover spreken en laat mij, met Bijlmer in mijn hart en uitzicht op de metrobaan, hierop reflecteren.
Charlotte Kemmeren,
Projectmanager SESI Community center, Kwartiermaker Sociale inclusie, docent bij Minor Community organizing and human rights en Lectoraat Stedelijk sociaal werken