Inclusie, diversiteit en onderwijs, de drie begrippen die ik meekreeg bij de start van mijn nieuwe avontuur als docente binnen de opleiding Social Work. Tijdens een inspiratiesessie bij FLOOR werd er gesproken over inclusie op de Hogeschool van Amsterdam veel werd er verteld, maar uiteindelijk voor mij nietszeggend. Begrijp mij niet verkeerd, inspirerend was het zeker, maar ik begreep na 15 minuten nog steeds niet wat inclusie is. Ja, ik heb wel een idee, maar wat moet ik ermee tijdens mijn lessen, tijdens het uitvoeren van mijn rol als docente. Zo brutaal en geïrriteerd als dat ik was (deels door mijn zwangerschapshormonen) stak ik mijn vinger op en vroeg ik; “Maar wat is inclusie nou concreet?” Ik bedoel ik snap dat wij het allemaal samen moeten doen, maar hoe dan? Een zucht van opluchting hoorde ik door de zaal, want ik was blijkbaar niet de enige die zo dacht. De spreekster was blij dat ik het vroeg, want zij werkte ernaartoe, ik moest even geduld hebben. Prima…doen we dat!
"Zo brutaal en geïrriteerd als dat ik was (deels door mijn zwangerschapshormonen) stak ik mijn vinger op en vroeg ik; “Maar wat is inclusie nou concreet?”"
Inclusie; waar mensen met verschillende normen van elkaar tot overeenstemming komen om tot gezamenlijke (nieuwe) normen te komen, waarbij iedereen zich prettig, gezien en begrepen voelt. Mooie afsluiting van de sessie, stuk duidelijker ook. Hoe de HvA dat wil gaan doen, daar hoef ik gelukkig niet over na te denken, maar wel hoe ik dat ga doen als docente van de HvA. Mijn terugweg naar huis is altijd een moment van reflectie, en ook dit keer weer. Want wat doe ik in mijn klas aan inclusie? Hoe kan ik ervoor zorgen dat alle studenten zich thuis en onderdeel voelen van een sociaal veilige studieloopbaan? Welke studenten hebben hier veel moeite mee en kunnen wij als opleiding beter begeleiden. Al gauw stuitte ik op het boek ‘Hoe straatcultuur de school binnendringt’. Leerlingen die een sterke sociale pijn ervaren, doordat zij de schoolcodes (normen) niet begrijpen en zichzelf uitsluiten. Je bent dan namelijk ook de student die moeite heeft om je thuis te voelen op een HBO, überhaupt op een school. Je bent een student die moeite heeft om op tijd te komen, een student die moeite heeft om zich voor te bereiden voor de lessen, de student die het gevoel heeft om constant alert te zijn, constant op je hoede, want het hardnekkige gevoel dat iedereen erop uit is om je te vloeren, dat doet veel met je zelfbeeld en met jouw relatie tot de ander, zoals een docent.
"Want deze student is door de jaren heen wijsgemaakt dat jij als docent onbetrouwbaar bent en er vooral op uit bent om de student op de zwakke plek te pakken en onvoldoendes te geven."
Wordt deze student gezien, erkend en begeleidt binnen de opleiding of zien wij dit als individuele gevallen? Studenten die na 1 à 2 maanden stoppen met de opleiding, want ‘tja, het lukt niet’. Zijn dat niet de studenten met een berg aan levenservaring die wij juist zo nodig hebben in het sociaal werkveld? Het idee dat straatcultuur een hele stoere cultuur is met jongeren die voor zichzelf durven op te komen ‘lekker assertief’ heerst ook bij veel docenten, het hoort ook een beetje bij de pubertijd. Terwijl het juist een cultuur is die ervoor zorgt dat jij (als docent) in conflict raakt met een brutale student, die jou respectloos behandelt en je minacht als docent, maar ook machogedrag met alle uitspraken van dien over vrouwen en de LHBTQIA+ gemeenschap. Want deze student is door de jaren heen wijsgemaakt dat jij als docent onbetrouwbaar bent en er vooral op uit bent om de student op de zwakke plek te pakken en onvoldoendes te geven. Dit doet veel met je gedrag, houding en woordkeuze. Wanneer uitspraken van docenten overeenkomen met deze gedachte, dan ontstaat er een sociaal conflict. Niet expres, maar dit is wat de student heeft meegekregen van de straat. Hoe zorgen wij als docenten ervoor dat zij gezien, geaccepteerd en begeleid worden naar een betere toekomst. Want straatcultuur is een uiterst wrede, kansloze en hopeloze cultuur die haar leden de toekomst ontneemt en uitsluit in onze maatschappij.
Wij weten allemaal dat je als docent het verschil kunt maken, ook voor deze groep studenten. Het heeft mij geïnspireerd om te onderzoeken wat de docent nodig heeft om deze groep studenten te begeleiden en wat onze valkuilen zijn in de communicatie met deze studenten. Een onderzoek dat ik over twee jaar hoop af te hebben en aan jullie kan presenteren. Het is mijn bijdrage aan inclusief onderwijs binnen onze mooie HvA.
Halima Maakoul
Docent Social Work